آداب و رسوم ترکمن های گلستانی در روز عید فطر
تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۰۱۳۸۵
هرچند عید فطر پس از یک ماه ضیافت الهی به خودی خود شکوه و حلاوت خاصی دارد اما در بین ترکمنان استان گلستان با اجرای آئین و رسوم خاص شکوه این مراسم چند برابر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از گلستان، این دیار با عنوان ایران کوچک رنگین‌کمانی از اقوام را در خود جای داده است، یکی از قوم‌های ساکن در این سرزمین ترکمن‌ها هستند که با استقرار در شهرستانهای گنبدکاووس، کلاله، مراوه تپه، آق‌قلا، گمیشان و بندرترکمن یک سوم از بافت جمعیتی استان را تشکیل می‌دهند که در نکوداشت عید سعید فطر سنت‌های خاصی برای بزرگداشت آن دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تمام مسلمانان پس از یک ماه روزه‌داری و ضیافت الهی و بهره‌گیری از تبرک ماه رمضان در روز نخست ماه شوال به استقبال عید فطر می‌روند، این عید به عنوان یکی از گرامی‌ترین اعیاد مسلمانان و اقوام مختلف ایرانی در نقاط گوناگون به شمار می‌رود اما در میان ترکمنان با رسوم خاصی از جمله دیدوبازدید، آشتی‌کنان، خانه‌تکانی، نماز عید فطر و پخت خوراکی‌های متنوعی نظیر قوقون و چاپاتی برگزار می‌شود.
با نزدیک شدن به روزهای پایانی ماه رمضان ترکمن‌های گلستان خود را برای برگزاری عیدی که پاداش یک ماه عبادت و روزه‌داری است، آماده می‌کنند، نظافت و رفت‌وروب خانه‌ها و خرید عیدانه شامل لباس، کیف و کفش برای خردسالان و بزرگترها و همچنین پخت انواع شیرینی‌های سنتی و تهیه آجیل و میوه از جمله آئین‌های ترکمن در آستانه حلول ماه شوال است.
با پرسه‌ای در کوچه و بازار شهرستانهای ترکمن‌نشین استان گلستان در این روزها و شلوغی و پر جنب‌وجوشی مردم در بازار این مهم را در می‌یابید که عیدی دیگر مانند نوروز برای ترکمنان اشتیاق ایجاد کرده است.
کِرگون یا خانه تکانی: یکی از سنت‌های زیبای روزهای پایانی ماه رمضان کرگون یا خانه‌تکانی است، یک روز قبل از عید که «کِرگون» نامیده می‌شود با خانه‌تکانی، گردوغبار را از خانه خویش همچون آئینه پاک می‌کنند، همچنین در این زمان زنان و دختران ترکمن با خرید اسباب و اثاثیه جدید به استقبال عید فطر می‌روند، همچنین پخت انواع نان‌های روغنی به نام‌های (قوقون)، (چاپاتی)، (پوستیق)، (بؤرک) و (بیشمه) و توزیع آن بین همسایه‌ها و خویشاوندان، از جمله رسوم زنان ترکمن برای فرا رسیدن عید فطر است.
مراسم آی گورمک: یکی از آداب و سنت‌های قدیمی ترکمن‌ها آی گورمک است، در گذشته‌های دور که ابزارآلات نوین و تلسکوپ‌های بزرگ و همچنین معادلات فیزیکی در دسترس همگان نبود، پیروجوان برای مشاهده هلال ماه شوال در شب بیست‌وهشتم و بیست‌ونهم ماه رمضان به پشت بام‌ها می‌رفتند تا هلال ماه را رؤیت کنند، با دیدن هلال ماه شوال، مردم روز بعد برای اقامه نماز عید فطر در مصلی حضور پیدا می‌کنند.
اورازا بایرامی یا عید فطر: در آغاز روز عید و پس از طلوع خورشید مردها، جوانان و نوجوانان ترکمن با پوشیدن بهترین لباس به سمت عیدگاه (عیدگاه مناطقی فراخ و مسطح در مناطق پیرامونی شهرها و روستاها که در اعیاد اسلامی مانند عید فطر و قربان در آن نماز خوانده می‌شود) می‌روند تا ضمن گوش سپردن به مواعظ علما و بهره‌مندی از ارشادات دینی، به طور یکپارچه در محوطه عیدگاه جمع شوند و در نماز عید فطر، در صفوفی بهم فشرده شرکت می‌کنند و بدین ترتیب اتحاد و یکپارچگی خود را به نمایش می‌گذارند، پس از پایان یافتن نماز، مردم به سمت ردیف‌های جلو می‌روند تا ضمن دست دادن به امام جماعت عید را به آنها تبریک بگویند، ترکمن‌ها عقیده دارند که دست دادن به روحانی‌ها در عیدگاه ثواب بسیار دارد و باعث قبولی بیشتر طاعات می‌شود.
صله رحم و دیدوبازدید: پس از اقامه نماز عید، دیدوبازدیدها و تبریک گفتن‌ها فرا می‌رسد، افراد هر خانواده به تمام اقوام خود چه در همان محل باشد یا «اوبه‌های» (روستا) دیگر سرمی‌زنند و احوال‌پرسی کرده و عید فطر را به آنها تبریک می‌گویند، همچنین برخی خانواده‌ها، بعد از اقامه نماز عید فطر به زیارت قبور درگذشتگان خود می‌روند و در کنار قبور آنها قرآن تلاوت و برای شادی روح اموات دعا می‌کنند.
زکات فطره یا باش پیطره: ترکمن‌ها همانند سایر مسلمانان پرداخت فطریه را به عنوان وظیفه شرعی و دینی می‌دانند و مقدار آن برای هر فرد توسط علمای دینی تعیین و اعلام می‌شود، زکات فطره (باش پیطره) باید پیش از برگزاری نماز عید به افراد مستحق پرداخت شود و ترکمن‌ها مبلغ تعیین شده از سوی علمای خود را به ازای هر نفر به عنوان یک وظیفه دینی و شرعی پرداخت می‌کنند.
آشتی‌کنان: اعیاد فطر و قربان در بین ترکمن‌ها، ایام دور ریختن کدورت‌ها هم است و خویشاوندان و دوستانی که به هر دلیل با همدیگر قطع رابطه کرده باشند، معمولاً در این ایام دست از کدورت‌ها شسته و با رفتن به منازل همدیگر، رسم دوستی و قرابت را دوباره برقرار و رابطه‌های منقطع را متصل می‌کنند.
عاید پای: یکی دیگر از رسوم ترکمن «عاید پای» است که در آن به مناسبت عید فطر از طرف خانواده داماد برای تازه عروس، چارقد، روسری، شیرینی، شکلات و هدایایی می‌برند.
کد خبر 743096منبع: ایمنا
کلیدواژه: استان گلستان گرگان عید سعید فطر نماز عید فطر شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق نماز عید فطر خانه تکانی ماه رمضان ماه شوال ترکمن ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۰۱۳۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری مراسم گرامیداشت تولد مختومقلی فراغی شاعر شعر ترکمن در همه شهرستانهای گلستان
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان سید علی مهاجر شامگاه دوشنبه ۱۰ اردیبهشت در چهارمین جلسه هماهنگی و برنامه ریزی نکوداشت ۲۹۱ مین سالگرد تولد شاعر و عارف نامی و بلند آوازه ترکمن، در جوار آرامگاه وی در مراوه تپه گفت: امسال برای دومین بار برنامه‌های متنوعی به مناست دهه گرامیداشت این شاعر نامی در تمام ۱۴ شهرستان استان برگزار می‌شود.
وی برگزاری سالگرد تولد مختومقلی را فرصت خوبی برای نمایش دوباره وحدت در گلستان دانست و گفت: اقوام و مذاهب ساکن در این دیار در یک سنگر فعالیت دارند و با اتحاد در مقابل همه موانع و چالش‌ها ایستادگی می‌کنند.
معاون استاندار گلستان افزود: با توجه به حجم بالای مهمانان شرکت کننده در آیین گرامیداشت تولد مختومقلی باید تدابیر لازم برای کاهش بار ترافیکی و ارائه خدمات امدادی، اورژانسی، ساماندهی پارکینک خودرو‌ها و روشنایی محوطه و زیباسازی محل آرامگاه و اطراف آن با لوازمی که معرف قومیت ترکمن است، اندیشیده شود.
سید علی مهاجر معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار گفت: مختومقلی فراغی عارف و دانشمند فرزانه‌ای است که در راستای انسانیت، تقوا و ترویج فرهنگ قرآن کریم و احترام به اهل بیت (ع) همت گمارده است.
او افزود: شعر و هنری که در راستای آموزه‌های دینی و اسلامی با ایجاد و تداوم وحدت و همدلی و رضای خداوند متعال، پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) را به همراه داشته باشد، ماندگار خواهد بود.
او تاکید کرد: ادارات کل و دستگاه‌های اجرائی استان و شهرستان، در راستای هر چه باشکوه‌تر برگزار شدن این مراسم تلاش و همکاری لازم را داشته باشند.
فرماندار شهرستان مراوه تپه هم با بیان اینکه مراسم بزرگداشت این شاعر شهیر قوم ترکمن ۲۷ اردیبهشت با حضور مهمانان داخلی و خارجی برگزار می‌شود گفت: ما باید از تجربیات سال‌های گذشته بهره ببریم و برای حل مشکلات اقدام کنیم، تا پشتیبانی شایسته‌ای از این مراسم شود.
امان محمد باشقره، مختومقلی فراغی را یکی از محور‌های وحدت در گلستان دانست و بیان کرد: مراسم بزرگداشت این عارف و شاعر ایرانی با محوریت وحدت، برنامه‌ریزی و اجرا شود.
فرماندار مراوه تپه با بیان اینکه در روزهای منتهی به مراسم، جمع کثیری از اقشار مختلف مردم در آرامگاه مختومقلی فراغی حضور خواهند داشت ادامه داد: تامین آب شرب بهداشتی و سالم، بهبود روشنایی محوطه و محیط پیرامونی همراه با افزایش ولتاژ برق، پاکسازی و زیبا سازی محوطه، پیش بینی و ایجاد پارکینگ وسایل نقلیه، بهبود عبور و مرور خودرو‌ها و نیز افزایش پهنای باند و بهبود پوشش مخابراتی تلفن همراه و افزایش سرویس‌های بهداشتی، از الزامات برگزاری این مراسم است.
جاده کندوان یک طرفه شد